Obligacje skarbowe | Czym są, jakie są ich rodzaje i jak kupić?▫ 22 min czytania

Czym są obligacje skarbowe? Jakie są rodzaje obligacji skarbowych? W jaki sposób można kupić obligacje skarbowe?

▪ Wprowadzenie

Pan Marek zgromadził sumę 15 000 złotych, którą chciałby bezpiecznie ulokować z możliwością jej dalszego pomnażania. Jest osobą starszą, z awersją do ryzyka, dlatego poszukuje formy oszczędzania o prostej konstrukcji, która nie wymaga fachowej wiedzy i jest łatwo dostępna dla wszystkich. Jednocześnie nie zawiera ukrytych dodatkowych opłat i prowizji zaznaczonych gwiazdką czy małym drukiem w dokumentach informacyjnych. Panu Markowi zależy również na tym, żeby w razie pojawienia się nieoczekiwanych wydatków możliwe było wcześniejsze zakończenie oszczędzania, czyli wycofanie wpłaconych pieniędzy. Biorąc pod uwagę oczekiwania Pana Marka co do formy lokowania oszczędności, dobrym rozwiązaniem wydają się obligacje skarbowe.

▪ Czym są obligacje skarbowe?

Obligacje skarbowe to papiery wartościowe sprzedawane przez Ministra Finansów, który reprezentuje Skarb Państwa. Są to instrumenty dłużne. Sprzedając obligacje Minister Finansów pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić wraz z należnymi odsetkami w określonym czasie1. Każda obligacja, w tym również obligacja skarbowa, zakłada pewne warunki funkcjonowania, które obejmują: ustalony termin wykupu, w którym emitent zobowiązuje się wykupić obligację; cenę nominalną, czyli wartość, jaką emitent powinien zwrócić nabywcy; cenę emisyjną – cenę, po jakiej obligacja jest sprzedawana w momencie emisji pierwszemu nabywcy; cenę transakcyjną – cenę, po której obligacja jest sprzedawana w okresie swojej ważności oraz oprocentowanie, czyli wartość odsetek, jakie się uzyskuje w związku z tak podjętą inwestycją2. Terminy sprzedaży obligacji oraz wszelkie inne informacje dotyczące danej obligacji, są zawsze umieszczane w listach emisyjnych Ministra Finansów dostępnych w placówkach PKO Banku Polskiego oraz na stronach internetowych poświęconych obligacjom skarbowym3.

▪ Rodzaje obligacji skarbowych

W standardowej ofercie adresowanej do nabywców indywidualnych znajduje się sześć typów obligacji skarbowych. Nabywcy mają do wyboru papiery: 3-miesięczne, roczne, 2-, 3-, 4- oraz 10-letnie. Obligacje trzymiesięczne (OTS) charakteryzują się stałym oprocentowaniem (3%). Kierowane są głównie do osób, które swoje środki pieniężne zamierzają ulokować na krótki czas i chcą już na wstępie poznać swój gwarantowany zysk4. Obligacje roczne (ROR) o zmiennym oprocentowaniu to dobry sposób dla osób poszukujących krótkiej formy oszczędzania, która zapewnia regularny dopływ gotówki. W pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym oprocentowanie wynosi 6,75% w skali roku. W kolejnych miesięcznych okresach wyznaczane jest na podstawie stopy referencyjnej NBP i marży5. W obligacjach dwuletnich (DOR) o zmiennym oprocentowaniu w pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym oprocentowanie wynosi 6,85% w skali roku. W kolejnych miesięcznych okresach również wyznaczane jest na podstawie stopy referencyjnej NBP i marży. W obligacjach trzyletnich (TOS) oprocentowanie wynosi 6.85% i jest stałe przez okres 3 lat6. Czteroletnie obligacje indeksowane inflacją (COI) to dobry sposób oszczędzania dla osób, które dysponują nadwyżkami finansowymi i zamierzają pomnażać je w dłuższym okresie, mając pewność, że inflacja nie uszczupli ich zysku, a marża odsetkowa zagwarantuje zysk. Obligacje czteroletnie zapewniają coroczny dopływ gotówki z wypłacanych odsetek. Oprocentowanie w pierwszym rocznym okresie odsetkowym wynosi 7,00%. W kolejnych rocznych okresach odsetkowych jest obliczane jako suma inflacji i marży odsetkowej gwarantującej zysk powyżej inflacji7. W obligacjach dziesięcioletnich (EDO) oprocentowanie oparte jest na wskaźniku inflacji z jednoczesną kapitalizacją odsetek po każdym rocznym okresie odsetkowym, co znacznie zwiększa zyskowność tego instrumentu. Oprocentowanie w pierwszym rocznym okresie odsetkowym wynosi 7,25%. W kolejnych rocznych okresach odsetkowych jest obliczane jako suma inflacji i marży odsetkowej gwarantującej zysk powyżej inflacji. Jest to produkt kierowany przede wszystkim do osób wyrażających chęć oszczędzania w długim okresie np. na swoją przyszłą, dodatkową emeryturę, ale także do wszystkich, którzy chcą zadbać o przyszłość swoją lub swoich bliskich w dłuższej perspektywie8. Istnieją jeszcze sześcioletnie i dwunastoletnie obligacje Skarbu Państwa przewidziane dla beneficjentów programu Rodzina 500+ oraz obligacje premiowe.

▪ Procedura zakupu obligacji skarbowych

Obligacje skarbowe mogą zakupić osoby fizyczne, stowarzyszenia oraz inne organizacje społeczne i zawodowe, a także fundacje wpisane do rejestru sądowego. Obligacje oszczędnościowe są sprzedawane co miesiąc. Cena zakupu jest stała i każdego dnia sprzedaży wynosi 100 zł. Oznacza to, że suma pieniędzy inwestowana w obligacje skarbowe jest dowolną wielokrotnością kwoty 100 zł. Dla przykładu Pan Marek, inwestując jednorazowo 15 000 złotych zakupi 150 obligacji. Pan Marek do tej pory miał do wyboru cztery sposoby zakupu obligacji skarbowych, ale bardzo niedawno pojawił się nowy, wygodny sposób ich zakupu. Zajmijmy się najpierw dotychczas istniejącymi sposobami:

1️⃣ Pierwszym z nich jest udanie się do wybranego oddziału PKO Banku Polskiego w całym kraju. Pan Marek powinien okazać dokument potwierdzający jego tożsamość, a następnie określić rodzaj i liczbę kupowanych obligacji. Kolejnym krokiem jest już opłacenie transakcji i odebranie potwierdzenia zakupu obligacji. Po upływie okresu oszczędzania wpłacone pieniądze wraz z należnymi odsetkami zostaną przekazane w wybrany przez Pana Marka sposób9.

2️⃣ Drugim sposobem zakupu obligacji jest udanie się do Punktu Obsługi Klientów Biura Maklerskiego PKO BP i dokonanie analogicznych czynności.

3️⃣ Trzecim sposobem zakupu obligacji skarbowych jest zarejestrowanie się na stronie internetowej: www.zakup.obligacjeskarbowe.pl i następnie kliknięcie ikonki: zakup. Podobnie jak to ma miejsce w placówce, w następnym kroku Pan Marek musi określić rodzaj i liczbę kupowanych obligacji. Następnie dokonuje przelewu środków na zakup obligacji na wskazane konto. Na adres poczty e-mail otrzymuje informację o zakupie obligacji a potwierdzenie zakupu może odebrać w Punkcie Sprzedaży Obligacji. Po upływie okresu oszczędzania wpłacone pieniądze wraz z należnymi odsetkami zostaną przekazane Panu Markowi w wybrany przez niego sposób.

4️⃣ Kolejnym kanałem zakupu obligacji skarbowych jest telefon. Pan Marek musi zarejestrować się w Punkcie Sprzedaży Obligacji i dokonać aktywacji dostępu przez telefon. Następnie wystarczy, że zadzwoni na odpowiedni numer telefonu10 i złoży dyspozycję zakupu u konsultanta podając liczbę i rodzaj obligacji. W ostatnim kroku dokona przelewu środków na zakup obligacji a potwierdzenie zakupu będzie mógł odebrać w Punkcie Sprzedaży Obligacji11.

5️⃣ A teraz przejdźmy do nowego sposobu w jaki Pan Marek może kupić obligacje.
Od 1 października 2022 r. Bank Pekao S.A., czyli ten z żubrem, jako drugi bank w Polsce, udostępnił możliwość nabywania obligacji skarbowych. Dotychczasowi klienci Pekao, a także wszystkie osoby zainteresowane obligacjami skarbowymi będą mogły je wygodnie kupić w kanałach zdalnych – nowoczesnej bankowości internetowej Pekao24 i aplikacji mobilnej PeoPay12 bez konieczności wychodzenia z domu.

▪ Podsumowanie

Obligacje skarbowe stanowią bezpieczną formę inwestowania środków finansowych. Oprocentowanie obligacji nie jest zazwyczaj wysokie, dlatego taki rodzaj inwestycji polecany jest takim osobom jak Pan Marek, które nie chcą, by ich środki były narażone na wysokie ryzyko inwestycyjne. Ryzykiem obligacji jest jedynie ryzyko emitenta – czyli ewentualne bankructwo Skarbu Państwa. Obligacje skarbowe mogą być jednak również dobrą opcją dla zdywersyfikowania portfela i stanowić realną alternatywę dla lokat bankowych. Charakteryzują się niską barierą wejścia, wysoką dostępnością i pewnością co do wypłaty odsetek. W obecnym okresie wysokiej inflacji, priorytetem staje się ochrona siły nabywczej naszych oszczędności. Dlatego też w kolejnym filmie wyjaśnimy od czego zależy oprocentowanie obligacji skarbowych oraz bardziej szczegółowo omówimy obligacje indeksowane inflacją, które umożliwiają ochronę naszych oszczędności przed utratą wartości spowodowaną rosnącymi cenami dóbr.